Drs C.G. (Kees) Willemsen

Onverdeeld openbaar
Kees Willemsen is geboren en getogen in de Domstad, waar zijn vader hoofd van de openbare lagere school was aan de Leidseweg. Uiteraard volgde hij daarna onderwijs aan de Rijks HBS in de Kruisstraat, wat hij in juni 1942 succesvol afsloot met het HBS B examen. In de crisistijd en de oorlog was het leven sober en streng. Zijn oudere broer Pim Willemsen (helaas ad patres) studeerde in Utrecht indologie en was al twee jaar lid van Unitas S.R., dat was immers de enige studentenvereniging waar iedereen welkom was en die de meeste openbare trekjes had. Bovendien waren mensen met een smalle beurs ook welkom. De enige voorwaarde was dat ze in Utrecht bij de alma mater verbleven.

Oorlog
Helaas waren alle studentenverenigingen (18 juni 1941) door de Duitse buurman bruut gesloten, behalve UVSV, die konden toch geen kwaad in de Duitse ogen; Hugo Engelbrecht (een van de Utrechtse NSB adviseurs van Mussert - Engelbrecht sr. was gouverneur van de provincie Utrecht in de Tweede Wereldoorlog) vergeleek hen met de Bünd Deutsche Mädel. Symposion was gevorderd door de Duitse bezetter en aan de Jeugdstorm, ons aller NSB jeugd, gegeven.
Terwijl de Jeugdstorm ons prachtige pand uitwoonde, trachtte het studentenleven zich ondergronds te handhaven. Zo sloot Kees Willemsen zich in de zomer van 1942 aan bij de USR leden die bij elkaar bleven komen in kamers, kroegen en kerken. Hij maakte als een aspirant deel uit van disputen waar zijn oudere broer ook bij zat. In de oorlogsperiode had hij o.a. contact met Daniël de Moulin (1919-2002) - die als Engelandvaarder zijn leven waagde voor Nederland in het algemeen en het studentenverzet in het bijzonder - en met Henk Zeevalking (1922-2005) - die Rector senatus was in 1946-1947 en later minister en D66 prominent werd. Zij brachten hem de Unitas-tradities en zangkunst bij. Zo is hij - voor zover hem bekend - het enige officiële USR lid dat nooit een novitiaat heeft gelopen!
Na een jaar studeren, waar weinig van terecht kwam, kregen alle studenten bevel van de Duitsers om een loyaliteitsverklaring te tekenen aan de Duitse overheid. Kees Willemsen weigerde zijn land te verzaken; wie dat wel deed, zou immers de facto een landverrader zijn en de jure zijn Nederlanderschap verliezen. Helaas mocht hij daardoor niet verder studeren.
Bijkomend nadeel van dit nobele principe was dat hij als gevangene van de Arbeitseinsatz tewerkgesteld werd in de Mauserfabrieken te Berlijn; het leven was daar zwaar en gevaarlijk, zeker omdat er nogal eens bombardementen plaatsvonden - een macaber geluk bij een ongeluk is dat de geallieerden niet zo goed konden mikken...

Geschorst
Aan het einde van de oorlog wist hij gelukkig met weinig kleerscheuren Utrecht te bereiken. Een van de eerste taken die hij zich zelf stelde, was zijn geliefde Symposion bezoeken. De toenmalige senaat heeft geoordeeld dat alle leden (ook bijv. René Gerritsen) die voor de Arbeidsdienst hadden gewerkt, officieel vanwege het mogelijke heulen met de vijand, bij wijze van disciplinaire maatregel voor een paar weken als leden werden geschorst. Jammer, vooral omdat een aantal studenten dat de loyaliteitsverklaring had getekend, niet werd gestraft.
Treurig was dat ook zijn broer Pim, die ook verplicht was om in Duitsland als gevangene te werken, werd geschorst. Hij overleed in 1946 aan t.b.c., opgelopen tijdens de Tweede Wereldoorlog, geschorst en wel.

Van meubels tot Sinterklaas
Zoals gezegd, had de NSB jeugd Symposion behoorlijk vernield; een groep USR leden ging het pand opknappen. Een andere groep ging onder zijn leiding in de zomer en het najaar van 1945 meubilair, parketvloeren en allerlei ander nuttige parafernalia en prullaria bijeen- scharrelen. Hij werkte toen vooral samen met Joop Rosenschoon, indoloog en assessor Senatus, en Jaap Lint, prorector Senatus. Een zichtbare nuttige taak, praeses meubilair.
Een probleem analyseren, een concreet plan van aanpak uitstippelen en met humor iets organiseren - dat lag hem wel. Zo organiseerde hij vanaf 1945 sinterklaasfeesten vanuit Unitas S.R. voor de Utrechtse schoolkinderen. Een dankbare taak: voorzitter Sinterklaas-commissie!

Tja, wat doe je zonder jaarclub terwijl je al drie jaar lid bent? Hij vormde (augustus 1945) een jaarclub met 6 heren - voor 1960 waren de meeste jaarclubs klein maar fijn. Rudolf Engelberts en Herman Wallinga vertegenwoordigden de classici naast twee tandartsen, een spoorloos verdwenen student en nog een chemicus. Boy Slaterus, een van de tandentrekkers, werd later prorector en nog later tandarts aan de Weerdsingel. Zijn zoon is hem daarop gevolgd. Apart is wel dat tandheelkunde en klassieke talen allebei als studies zijn uitgestorven in Utrecht...
Wegens zijn bestuurlijke ervaring en humor was hij niet benoemd, maar gekozen - ook een bestuurlijk novum - twee jaar lang lid van het Sociëteitsbestuur (rond 1947). Hij werkte in die tijd samen met rector Hans van Giffen (1945-1946, "Ik wil niets meer met Unitas te maken hebben, dat is me veel te links geworden!", zei deze mij juni 2009) en met rector Henk Zeevalking (1946-1947).
Naast al deze, niet direct studieuze, activiteiten was hij ook erg sportief: hij speelde korfbal (de enige sport die toentertijd gemengd was) op hoog niveau bij Samos. Daar leerde hij zijn vrouw kennen, Coby Esser, met wie hij nog altijd gelukkig is. Regelmatig gingen ze samen naar de kroeg en naar gala's.

De wapenrok
Door alle oponthoud behaalde hij, 25 jaar oud, in februari 1949 zijn kandidaats scheikunde. Toen kwam er weer oponthoud! Hij werd opgeroepen voor de militaire dienst. Daar mocht hij als onderofficier administratie maar liefst 25 maanden genieten van Venlo, Amersfoort, Utrecht; genieten vooral, omdat hij Godzijdank niet uitgezonden werd om de Nederlandse belangen te vuur en te zwaard te verdedigen tijdens politionele acties. Vanaf mei 1951 kon hij weer gaan studeren. Helaas was het studieprogramma veranderd en was er een andere hoogleraar chemie (Kögel/Smittenberg) gekomen met andere inzichten...
Daarnaast moest hij nog acht jaar met enige regelmaat vanwege klein verlof opkomen voor militaire verplichtingen (A.B.C.-diensten).

Hoogzwangere buiken
Vanaf 1949 was hij lid van H.Z.B.; Kees Willemsen noemt het - net als drs. Hans Hellendoorn (*1918) [1938] - "de hoogzwangere buiken": het geheime genootschap dat sinds 1922 bestaat en waarin de meest prominente leden van elk jaar zitting in hadden. Doorvragen naar wie, wat, hoe de 'super'(=de praeses) was en wat, hoe verliep, wordt niet zo gewaardeerd.
In 1954, hij was net afgestudeerd, trouwde hij met zijn Coby in de Leeuwenberghkerk, alwaar zijn moeder in het kerkbestuur zat. Zijn vrouw en hij kregen drie kinderen, waarvan de zoon, Pim jr., lid van Veritas was (sic transit gloria mundi). De predikant van die kerk, ds. Immink, had er voor gezorgd dat de arme student Kees Willemsen drie jaar kon studeren met een studiebeurs van de Leeuwenbergh.

Montessori: lastige en lieve leerlingen
Meer dan dertig jaar was hij docent scheikunde, waarvan vijftien jaar conrector, op het Herman Jordanlyceum in Zeist. Reeds zestig jaar is hij een verwoed verzamelaar van allerlei geologische bijzonderheden. Als we weggaan, krijgen we beiden een brok pyriet cadeau - the fool's gold. Op het Jordan zijn meerdere Unitas leden werkzaam geweest - René Gerritsen gaf er vlak na de oorlog ook les, toen het Montessorionderwijs zich onder leiding van Herman Jordan zelf nog in een pril stadium bevond. Later bekende leerlingen zaten er legio, o.a. het latere Groenlinks Tweede Kamerlid Wijnand Duijvendak ("een recalcitrante, erg lastige leerling"), een bekende VVD-er ("wiens naam ik spontaan vergeten ben"), Denise Jannah ("een mooi mens en een mooie zangeres") en D66 voorman Boris Dittrich ("zelden zo'n lieve jongen meegemaakt").
Unitas bracht hem naast veel studievertraging ook veel goede vorming en vriendschappen.
Zijn advies aan de huidige USR leden: "Geniet, maar studeer wel AF!".

Uw verslaggever ter plaatse,
Pro Iungit Iunctos,

Pim Walenkamp (*1974)

Ad valvas 15 juni 2009